ဧရာ၀တီျမစ္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး အတြက္ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားေျပာၾကား

မႏၱေလးၿမိဳ႔ရွိ ဧရာ၀တီျမစ္ ဆိပ္ကမ္း တစ္ေနရာအား စက္တင္ဘာလက ေတြ႔ရစဥ္ ဧရာ၀တီျမစ္ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး အတြက္ ေလ့လာဆန္း စစ္မႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္သင့္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ေနသူတို႔၏ သုံးသပ္မႈမ်ားအရ သိရသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ ျမစ္ဆုံေဒသမွ စတင္စီးဆင္းလာေသာ ဧရာ၀တီျမစ္သည္ ႏုိင္ငံဧရိယာ၏ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ၀န္းက်င္ကို လႊမ္းျခံဳထားၿပီး သဘာ၀၀န္းက်င္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ယခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ျမစ္ေၾကာင္း ေျပာင္းလဲမႈမ်ား သိသာလာေသာျမစ္လည္း ျဖစ္သည္။ “ဧရာ၀တီျမစ္ကို ျပန္လည္ ထူေထာင္ႏုိင္ဖို႔အတြက္survey  လုပ္သင့္တဲ့ အခ်ိန္ေရာက္ေနပါၿပီ။ စၿပီး လုပ္သင့္ေနပါၿပီ”ဟု Water, Re-search  and Training Centre  (WRTC)  မွ Founder and President  ေဒၚခင္နီနီသိန္းက ေျပာပါသည္။ ဧရာ၀တီျမစ္သည္ ျမစ္ဖ်ားပိုင္းေဒသ၌ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းႏုိင္မႈ အားနည္းလာမႈ၊ ေရအရင္းအျမစ္ နည္းပါးလာမႈ၊ ျမစ္တြင္အနည္အႏွစ္ပို႔ခ်မႈ မ်ားျပားလာမႈ စသည္တို႔ေၾကာင့္ ျမစ္တြင္ေသာင္ထြန္းမႈ မ်ားျပားလာခဲ့ ကာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွ လက္ရွိကာလသည္ အသိသာဆုံးေသာႏွစ္မ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဧရာ၀တီျမစ္အစျပဳေသာ ျမစ္ဆုံေဒသတြင္ တည္ေဆာက္မည့္ အႀကီးဆုံး ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ျဖစ္ေသာ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းအား ၂၀၁၁ ခုႏွစ္  စက္တင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ ရပ္ဆိုင္းေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ကာ လက္ရွိတြင္မူ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈမ်ား ရပ္နားထားၿပီးျဖစ္သည္ဟု သိရွိရသည္။ “ျမစ္ဆုံက ရပ္လိုက္ၿပီ။ ဒါေပမဲ့ မတည္ေဆာက္မီ ကာလေတြကတည္းက ျမစ္ေၾကာင္းထိန္းသိမ္းမႈ အားနည္းခဲ့တာရယ္၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေျပာင္းလဲခဲ့တာေတြကိုေတာ့ ျပန္လည္ထူေထာင္ဖို႔ လိုအပ္ ေနပါတယ္။ ျမစ္ေၾကာင္းထိန္းသိမ္းမႈက အခုအခ်ိန္မွာပိုၿပီး လိုအပ္လာပါတယ္” ဟု ျမန္မာငွက္ ႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအသင္းမွ ဥကၠ႒ ဦးစုိးညြန္႔က ေျပာၾကားသည္။ “ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သဘာ၀ရင္း ျမစ္မ်ားတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ေရလုံေလာက္ၿပီလား ဆိုေတာ့လည္း မလုံေလာက္ေသးဘူး။ ရန္ကုန္လုိ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာေတာ့ ေရလုံေလာက္တယ္ ဆိုရမယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပုိင္းေဒသေတြမွာေတာ့ ေရရဖို႔ကို မိုင္မ်ားစြာ ေလွ်ာက္ေနရပါတယ္”ဟု ထိုင္းႏုိင္ငံရွိ UNEP, AIT Regional Resource Center for Asia Pacific မွ ဦးတင္ေအာင္မိုးက ဆိုပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ယခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ မိုးနည္းပါး၍ ျမစ္မ်ားတြင္ ေရနည္းပါးျခင္း၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမစ္မ်ားတိမ္ေကာမႈတို႔ကို ရင္ဆိုင္လာရသည္။